“อยากมีพื้นที่เล่นอิสระ เริ่มจากตรงไหนก่อนดี”
แม้ว่าการเล่นอิสระจะเป็นการเล่นที่ไม่มีจุดมุ่งหมาย แต่การออกแบบพื้นที่ให้เหมาะกับการเล่นนั้นก็เป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม เพราะพื้นที่เล่นอิสระต้องเปิดให้เด็กเข้าถึงพื้นที่ได้มากที่สุด และเอื้อให้เรียนรู้ รับประสบการณ์ที่หลากหลายด้วยตัวเด็กเอง ซึ่งการออกแบบพื้นที่เล่นอิสระนั้นแตกต่างกันไปตามแต่ละพื้นที่
.
บ้าน จะมีเด็กเล่นไม่กี่คน อาจหาพื้นที่เล็กๆ และนำวัสดุภายในบ้านมาจัดมุมเล่นตามความต้องการของเด็ก
โรงเรียน หรือพื้นที่สาธารณะ จะเป็นสถานที่มีเด็กเล่นจำนวนมาก และมีหลายวัย ต้องออกแบบพื้นที่อย่างรอบคอบ จากขั้นตอนต่อไปนี้
.
1. สำรวจพื้นที่
ประเมินลักษณะพื้นที่ว่าส่วนไหนเหมาะกับกิจกรรมใด เพื่อนำมาออกแบบพื้นที่โดยการวาดแปลนง่าย ๆ เช่น
ลักษณะทางกายภาพ พื้นที่เป็นเนิน หรือหลุมบ่อ ต้นไม้ ระยะร่มเงา รั้ว ทางเดิน สนามหญ้า แสงอาทิตย์ ลม
สาธารณูปโภค เช่น ท่อระบายน้ำ ที่วางหลุมขยะเปียก ขยะแห้ง
บริเวณรอบนอกของพื้นที่เล่น เป็นบ้านเรือน ย่านธุรกิจ ถนน หรือสวนสาธารณะ เพื่อประเมินความขัดแย้งจากเสียงของเด็ก
2. ออกแบบแปลน
วาดรายละเอียดทั้งหมดที่ต้องการสร้าง ได้แก่ โครงสร้างเดิมที่ต้องการเก็บไว้ เช่น อาคาร รั้ว ต้นไม้ทางเดิน และส่วนที่ต้องการสร้างใหม่ เช่น มุมเล่นต่าง ๆ มุมเก็บของ พื้นที่สำหรับการปฐมพยาบาลเบื้องต้น
3. ให้เด็กและผู้มีส่วนร่วมช่วยกันออกแบบ
โดยวาดรูปตามจินตนาการที่ต้องการ คนที่ไม่ถนัดการวาดก็ให้ออกความคิดเห็น
4. รวบรวมข้อมูล
เพื่อส่งให้นักออกแบบ ช่างชุมชน หรือคณะทำงาน ซึ่งจะต้องคำนึงถึงธรรมชาติความต้องการของเด็ก ประโยชน์สูงสุด ความหลากหลายของผู้เล่น การประเมินความเสี่ยง และการสร้างตามมาตรฐานความปลอดภัย